ب هەلکەفتا رۆژا جیهانیا نەخۆشیا شەکرێ کو ل ١٤ی تشرینا دووێ ٢٠٢٣ بوو، کۆلیژا پزیشکی و کۆلیژا پەرستاری ل زانکۆیا دهۆک شان ب شان دگەل ئێکەتیا قۆتابیێن کوردستانێ، سیمپۆزیۆمەک ب ناڤونیشانێ: ''رۆژا جیهانیا شەکرێ ب گرینگیدان ب پەرستاری'' رێکخست. ئەڤ چالاکیە ل رۆژا پێنجشەمبێ ١٦ تشرینا دووێ ٢٠٢٣، ل هۆلا پێشمەرگەیا سەنتەرێ قۆتابیان ل زانکۆیا دهۆک ب ئامادەبوونا گەلەک ژ پزیشکێن دهۆکێ و مامۆستایان و قۆتابیێن کۆلیژێن پزیشکی و پەرستاری برێڤەچوو.
سیمپۆزیۆم ب بەشەکێ کۆمەلایەتی دەستپێکر کو نمایشەکا شانویی بوو کو ژ لایێ هەردوو قۆتابی: دلشێر مستەفا ۆ رێناس زوبەیر ژ پەیمانگەها هونەرێن جوان یا زانکۆیا دهۆک هاتە پێشکێشکرن. ڤێ نمایشێ کاریگەریێن کۆمەلایەتی و دەروونیێن نەخۆشیا شەکرێ لسەر نەخۆشێن خۆ نیشا دا. دویفدا، بەشێ زانستی برێڤەچوو و پەیڤەکا بخێرهاتنێ ژلایێ د.احمد محمد ساڵح، راگرێ کۆلیژا پەرستاری هاتە پێشکێشکرن، تێدا راگەهاند کو ئەو هەردوو کۆلیژە کو پێشتر ئاماژە پێ هاتیە دان، ب پێتڤی زانین چالاکیەک هەبیت تیشکێ بێخیتە سەر نەخۆشیا شەکرێ و نیشاندانا لایەنێن وێ چەندێ کو پەرستاریا نەخۆشیا شەکرێ چییە، ستراتیژیێن پەرستاری، و خاڵێن پەیوەنیدارێن وان یێن دیتر. راگڕێ کۆلیژا پەرستاری و راگرێ کۆلیژا پزیشکی، دکتۆر دلدار حاجی موسا، رێڤەبەرێن ڤێ سیمپۆزیۆمێ بوون.
پاشی ئێکەم پەیڤدار، دکتۆر بەیار ئەحمەد، کو رۆل هەبوو د دانانا ڤێ چالاکیێ دا، وتارەک پێشکێشکر کو روشنایی ئێخستە سەر:''پەرستارێ بسپۆرێ نەخۆشیا شەکرێ، بەری و نوکە''. ئەو نیشادا کو ڕۆلێ پەرستارێ بسپۆرێ نەخۆشیا شەکرێ (DSN) یێ هەی بو پەروەردەکرن و پشتگریکرنا وان کەسێن کو دگەل نەخۆشیا شەکرێ دژین و خێزانێن وان، د هەمی قۆناغێن ژیانا وان دا. هەروەسا جەخت لسەر رۆلێ پەروەردەکرنا نەخۆشێن شەكرێ ل دۆرنەخۆشیا وان. هەروەسا کو پەرستاران پێدڤی ب پەروەردە و ئاگەهداربوونێ هەیە چونکی رۆلێ وان گرنگترە ژ پزیشکان د هاریکاریکرنا نەخۆشان دا.
پەیڤدارێ دووێ دکتۆر ئاری حەبیب بوو، باس ل '' پشکنینا جۆرێ دووێ یێ نەخۆشیا شەکرێ'' دکر. ئەو جیاوازیا دناڤبەرا جورێن ڕەوا و نە درست و پیڤەرێن راست یێن پشكنینا نیشان دا. ب درێژاهیا. ب درێژاهییا ئاخفتنا خو دا، باس ل وێ چەندێ کر کو ل دویف ڤەکۆلینەکێ، تەمەنێ پشكنینێ ژ ٤٠ ساڵ بۆ ٣٥ ساڵ کێمبوویە.
پاشی دکتۆر سارا جەواد کاظم، ژ کۆلیژا پەرستاری، باس ل: ''چاڤدێری و پەروەردا پەرستاری بو نەخۆشێن نوی دەستنیشانکریێن شەکرێ'' کر. وێ جەخت ل پەرستاران کر کو دەمەکی بو وان نەخۆشێن نوی هاتینە دەستنیشان کرن تەرخان بکەن کۆ تێگەهشتن و لێهاتیا دەسپێکی بدەن بۆ وێ چەندێ هشیاری خۆ بن. ئەڤ لێهاتن و ئارمانجە بریتینە ژ پێدانا دەرزیا ئەنسۆلین و خۆراکێ تەندروست و چاڤدانا کێشێ و دەرمان و چاڤدێریکرنا ماددێن گلایسیمیك (رێژا شەكری د لەشی دا) یێن زارەکی و چارەسەریێن دەرزییان.
پەیڤدارا د دویفدا، دکتۆر ڕۆناک حەسەن محمد، بوو، کو ''ستراتیژیێن پەرستاری بو رێگریکرن ژ ئاڵؤزیێن دناڤبەرا نەخۆشێن شەکرێ'' پێشکێشکر. ئێک ژ وان ئامۆژگاریێن گەلەک گرنگ کو گوتی ئەو بو کۆ فێربوون و پراکتیکرنا چاڤدێریکرن پێیان ب شیوەکێ نایاب گەلەکا گرنگە بۆ رێگریکرن ژ بڕینا بەشێن جەستەیی ژ نەخۆشیێن خوێنبەرێن دەوروبەر دا. وێ راگەهاند کو نەخۆشیێن شەکرێ پێتڤییە روژانە پیێن خۆ بپشکنن خو ئەگەر باش دیار بکەن ژی، هەروەسا سەرەدانا پزیشکی بکەن ئەگەر هەست ب بڕین یان پرسكەكێ کر کو ساخ نابیت.
دوماهیک پەیڤدار دکتۆر یوسف عەلی بوو، وەک پزیشکێ دەروونی لسەر''کاریگەریێن دەرونیێن نەخۆشیێن شەکرێ'' دئاخفت. ئەماژە ب هندێ کر، نەخۆشیا شەکرێ ژ ئەنجامێ فشارا دەروونییە و گەلەک ژ نەخۆشێن شەکرێ توشی سترێسا نەخۆشیا شەکرێ (DD) دبن، کو ب شکەستن ئینان ل بەرامبەر نەخۆشیا شەکرێ بەرنیاسە پشتی کو هاتیە دەسنیشان کرن.
پشتی بدوماهیک ئینانا ڤی بەشی، بەشەکێ پشکنینا شەکرێ ب خۆرایی ل هۆڵا پێشوازیێ هاتە دانان، کۆ قۆتابیێن هەردوو کۆلیژان برێڤەدبر.
راگەهاندنا زانكۆیا دهۆك، 19ی چریا دووێ، 2023
فاطمة محمود
وەرگێران: مێڤان محمد سالح
فۆتۆ: هەرمان جانگیر