د چوارچۆڤێ پرۆژێ "دەشتا نەینەوا: بەرەڤ بهێزكرنا چاندنێ، پالپشتیا پێرابوونێن كەلتۆریێن رەسەن ل باكوورێ ئیراقێ"، زانكۆیا دهۆك روینشتنەكا تایبەت ل گەل چەندین رێكخراوێن نەحكومی یێن ناڤخۆی وناڤدەولەتی ئەنجامدا. ئەڤ چالاكیە ل ٢٥ـێ ئیلۆنێ ٢٠٢٣، ل سەنتەرێ رەشەونبیری و جڤاكیێ زانكۆیا دهۆك هاتە ئەنجامدان. د ڤێ کۆمبوونێ دا و ب ئامادەبوونا د. لقمان هادی و د. نەبەز ئیبراهیم، هاریكارێن سەرۆكێ زانكۆیێ، د. رەند حەمۆدی، رێڤەبەرا نڤیسینگەها پەیوەندیێن ناڤدەولەتی، د. نزار ئەمین، مامۆستایێ كۆلیژا یاسا، د. نەشوان شەوكەت، مامۆستای كۆلیژا ئەندازیاری ورێكخەرێ پرۆژەی، د. عومران عومەر، مامۆستایێ كۆلیژا زانستێن سیاسی، دانوستاندن ل دۆر هژرمارەکا مژارێن گرێدای پرۆژێ ناڤهاتی هاتنە ئەنجامدان.

ئارمانجا سەرەكی یا ئەڤێ كۆمبوونێ یا كو تیمێن پرۆژێ ناڤهاتی ل گەل نوینەرێن رێكخراوان كۆمكرین ئەو بوو كو ئەنجامێن تیمێن پرۆژەی بدەستڤەئیناین ببنە راسپاردە بۆ رێكخراوان، داكو چالاكیێن پێدڤی بهێنە ئەنجامدان ل دویڤ پێدڤیێن خەلكێ دەڤەرا دەشتا نەینەوا. ئەو رێكخراوێن هاتینە داخواز كرن بۆ روینشتنێ ئەو بوون یێن د بوارێن چاندن، رەوشەنبیری، پێكڤەژیانێ و مرۆڤایەتی دا كاردكەن، ئەوژی: MCC, UNICEF, SIPRI, Caritas Czech Republic, AGO, AVSI, JRS, Rwanga, JIZ-EPSI, و HAWAR.Help. زێدەباری ئەڤێ چەندێ، نوینەرێن رێكخراوێن پشکدار ب شێوەیەكێ بەرچاڤ پشكداری د گەنگەشەیێن گرێدای ئەزموونێن وانا ل دەشتا نەینەوا كرن.

ئەڤ روینشتنە ب كورتیەكێ ل دۆر پرۆژەی و ئارمانجێن وی دەستپێكر، كو ژ لایێ د. نەشوان شەوكەت ڤە هاتە پێشكێشكرن. پاشی د. نەبەز ئیبراهیم باس ل كار و ئارمانجێن تیمێن گیایێن سرۆشتی و بازاركرنا بەرهەمان كر. ل دویڤ دا، د. عومران عومەر كورتیەك ل دۆر تیما پارێزڤانیا پێرابوونێن كەلتۆری پێشكێشكر. پشتی پشکا ئێكێ یا كۆمبوونێ ب دوماهیك هاتی، پشکدارا پسیارێن خۆ ئاراستەی تیمێ زانكۆیا دهۆك كرن و ژ لایێ خۆ ڤە تیما زانكۆیێ بەرسڤا پسیارێن پشکدارا دەربارەی پرۆژەی دا.

پشکا دووێ یا كۆمبوونێ هاتبوو تەرخانکرن بۆ گەنگەشەیەكا ڤەكری د ناڤبەرا تیمێ زانكۆیا دهۆك و نوینەرێن رێكخراوان دا بۆ باسکرنا رۆلێ رێكخراوێن نەحكومی ل دەشتا نەینەوا، ئاستەنگ و دەلیڤە و پەیوەندیێن وان ل گەل حكومەتێ و هەولێن داهاتی. نوینەرێن رێكخراوان ب شێوەكێ چالاك باس ل پێشبینی و بوچوونێن خۆ كرن ل دۆر پێدڤیێن خەلك و ئاکنجیێن دەشتا نەینەوا. هەروەسا، پێشنیارێن خۆ دەربرین بۆ پشتگیریا خەلكێ ڤێ دەڤەرێ.

نوینەرێ ئێك ژ رێكخراوان پێشنیاز كر كو هزرا كارێ گرۆپێن جودا پیدڤیه بهێتە گوهۆرین بۆ كارێ ب كۆم، داكو هەمی رێكخراو پێكڤە بگەهنە ئارمانجێن باشتر. ژ لایەکێ دی ڤە، نوینەرەکێ دی یێ رێکخراوان دیار كو پێدڤیە دابەشكرنەكا باشتر یا خزمەتان ل دویڤ جهێن پێدڤی بهێتە دەستنیشانكرن، داكو خزمەت ب شێوەكێ باشتر ژ لایێ رێكخراوان ڤە بهێنە پێشكێشكرن. هەروەسا، ئێك ژ پشکداران دیارکر کو هەمی رێكخراو پێدڤیە پتر ئاگەهـ ژ كار و پلانێن رێكخراوێن دی هەبن.

هەژی ئاماژە پێكرنێ یە كو پرۆژێ "پالپشتیا پێرابوونێن كەلتۆریێن رەسەن ل باكوورێ ئیراقێ" هاتیە برێڤەبرن ژ لایێ تیمێن جودا ڤە ژ زانكۆیا دهۆك بۆ پێگەهاندنا ئارمانجێن پرۆژەی، ب پالپشتیا USAID و ب هەڤكاری ل گەل زانكۆیێن پردۆ، ئیندیانا و نۆتردام. د ماوێ پرۆژەی دا، چەندین سیمینار و راهێنان و پێشانگەهـ هاتینە برێڤەبرن، ل گەل بەرهەمئینانا چەندین كورتیێن سیاسەت و بەلاڤۆكان و ئەنجامدانا چاڤپێكەڤتنان وچالاكیێن هشیاریێ ل دەشتا نەینەوا. ئێك ژ ئەنجامێن بەرچاڤ یێن پرۆژێ ناڤهاتی، باخچێن گیاینە ل جڤاکی و هەروەسا ل زانكۆیا دهۆك یێن كو ل نیزیك دێ ب دویماهی هێن و دێ بنە پارێزراوەیەكا سرۆشتی بۆ گیایێن سرۆشتی یێن دەشتا نەینەوا، هەروەسا وەك گیاخانێن راست و دیجیتال دهینە هژمارتن، زێدەباری بەنكا تۆڤان.

زانكۆیا دھۆك

زانكۆیا دھۆك زانكۆیەكا حكومی یە ل باژێرێ دھۆكێ، ب دویراتیا 150 كیلومەترا ژ باكورێ رۆژئاڤا ھەولێرێ – پایتەختێ ھەرێما كوردستانا عیراقێ. باژێرێ دھۆكێ دكەڤیتە د گەلیەكێ جواندا دەوروبەرێن وی چیایێن بلندن. كەمپا زانكۆیێ دەڤەرەكا كەسك یا مەزنە ل لایێ رۆژئاڤا باژێری و دیمەنەكێ جوان بەرامبەر باژێرێ دھۆكێ و سرۆشتێ دەوروبەر ھەیە. زانكۆیا دھۆك ل چریا ئێكێ 1992 ھاتیە دامەزراندن. ب دوو كۆلیژەیا ب تنێ دەستپێكریە بۆ دابینكرنا داخازیا دەڤەرێ ژ دەرچوویێن بسپور. نوكە زانكۆیا دھۆك ژ 19 كولیژا پێكدھێت كو 67 پشكێن زانستی بخۆڤەدگریت. پتری 24000 قوتابی ل زانكۆیا دھۆك دخوینن و پتری 4000 كادرێ ئەكادیمی و كارگێری ھەیە. قوتابیێن زانكۆیا دھۆك د ناڤ باشترین جڤاكێن ئەكادیمی ل دەڤەرێ دخوینن، د بوارێن جودا دا وەكو چاندن، پزیشكی، پزیشكی فیتێرنەری، تەلارسازی، ئەندازیاری، زانستێن مرۆڤایەتی، زمان، پەروەردا بنەرەت، ئابور و پلاندانانا جھەكی. زانكۆیا دھۆك ھەڤپشكیەكا بھێز ھەیە ب رێكا پەیوەندیێن خۆ ل گەل چەندین سازیێن خواندنا بلند و سەنتەرێن ڤەكۆلینان ل سەرانسەری جیھانێ وەكو: زانكۆیا بوردو، زانكۆیا ئیندیانا IU، زانكۆیا نیویورك NYU، زانكۆیا نوتردام ND، زانكۆیا ئەركنساس ل لیتل رۆك UA، زانكۆیا بریدج ووتر ل ویلایەتێن ئێكگرتی یێن ئەمریكا، زانكۆیا وارسو ل پۆلەندا، زانكۆیا گلاسكۆ ل ئسكوتلەندا، زانكۆیا توینتی ل ھۆلەندا، زانكۆیا لایبزیگ، زانكۆیا LLC، زانكۆیا ئولدنبۆرگ، زانكۆیا فیشتا، زانكۆیا فلینسبۆرگ، زانكۆیا دورتموند TU، زانكۆیا گیسین THM ل ئەلمانیا، زانكۆیا توسیكا، زانكۆیا پاڤیا، زانكۆیا ساپینزا ل ئیتالیا، زانكۆیا دیۆستۆ، زانكۆیا بەرشەلۆنا و زانكۆیا گەرەنادا UGR ل ئسپانیا، زانكۆیا لوند ل سوید، زانكۆیا ساسكس ل بەریتانیا، زانكۆیا تامبیری ل فنلەندا، زانكۆیا شاریقە و زانكۆیا خورفكان ل ئیمارات، و چەندین زانكۆیێن دی. دیسان زانكۆیا دھۆك ئەندامەكا چالاكە ل ئێكەتیا نێڤدەولەتی یا زانكۆیان IAU و ئێكەتیا زانكۆیێن دەریا ناڤەراست UNIMED و ئێكەتیا زانكۆیێن عەرەبی AARU.

راگەهاندنا زانكۆیا دهۆك: 26 ی ئیلۆنێ، 2023

فاطمة محمود

وەرگێران: فاطمة محمود

فۆتۆ: حسێن تتمی