مالپری سه ره کی
July 6, 2020, 10:47 p.m.

 

ساخله‌مییا ده‌روونى و جڤاكى دگه‌ل كۆڤید 19 

دگه‌ل به‌لاڤبوونا ڤایرۆسێ كوڕۆنا, ژیانا ڕۆژانه‌ هاته‌ گهۆڕین, بوو ئه‌گه‌رێ هندێ كو خه‌لك ژ كارێن خوه‌ ب ڤه‌قه‌تن. و زاڕۆك د مالڤه‌ بمینن. سه‌ره‌دانێن خێزانى ژى بئێنه‌ بڕین. هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ گهۆڕینه‌ نه‌ ئارامییێ ل ده‌ف مه‌ په‌یدا دكن و ترس و قه‌له‌قا مه‌ د ئارینن و دبته‌ ئه‌گه‌ره‌ك كو ئه‌م ژ دۆستین خوه‌ ژى دویر ببن و ئه‌م نه‌شێن وه‌كى جاران دلێ خوه‌ بۆ وانا ڤه‌كن. ژبه‌رهندێ د ئه‌ڤێ كریزێده‌, دڤێت ئه‌م گرنگییێ ب ساخله‌مییا خوه‌ یا ده‌روونى بدن.

ژیانا مه‌ یا ڕۆژانه‌ ب ڕه‌نگه‌كێ نوى, پلانا ڕۆژانه‌, ڕاگه‌هاندن و لایه‌نێ كارى.

بێ گۆمان, ڤایرۆسێ كوڕۆنا ژیانا مه‌ یا ڕۆژانه‌ یا گوهاڕتى. ژبه‌رهندێ؛ ئه‌و ڕوتینێ ژیانا مه‌ یا به‌رى نوكه‌ دڤێت ب ڕه‌نگه‌كێ هوسا بئێته‌ داڕشتن كو ل دیڤ ڤى هه‌لویستێ نوكه‌ یێ ڤایرۆسێ كوڕۆنا ب گونجت. هه‌بوونا پلانه‌كا گونجایى, وئاگه‌هییا مه‌ ژ مه‌ و كه‌سێن ده‌وروبه‌رى مه‌ ژ كارێن گه‌له‌ك گرنگن. هه‌روه‌سا گوهلێبوونا كۆمه‌كا مه‌زنا پێزانینا ل دۆر ڤایرۆسێ كوڕۆنا یا بوویه‌ پارچه‌یه‌ك ژ یانامه‌ یا ڕۆژانه‌. ژ به‌ر هندێ ئه‌م پێدڤى ب سه‌ره‌ده‌رییه‌كا دورست و هوشیارن دگه‌ل كه‌ناڵێن ڕاگه‌هاندنێ.

خێزان و په‌یوه‌ندیێن كۆمه‌لایه‌تى

دگه‌ل ده‌ركه‌فتنا فایرۆسێ كوڕۆنا گه‌له‌ك گهۆڕین و ئاسته‌نگ كه‌فتنه‌ د ڕاستا په‌یوه‌ندیێن مه‌ یێن ڕۆژانه‌ دگه‌ل خێزانێ و كه‌سێن دى. ژ به‌ر هندێ باره‌كێ دى كه‌فته‌ سه‌ر ملێن ده‌یك وبابان, ئه‌وژى دیتنا ده‌لیڤا كارییه‌ بۆ زاڕۆكێن وان, ئه‌ڤه‌ژى هندێ دگه‌هینت كو گرنگه‌ ده‌یك و باب پشتگرى و زێره‌ڤانى و گوهدارییا كول و كۆڤانێن زاڕۆكێن خوه‌ بكن. ژ لایه‌كێ دیڤه‌, نه‌ دویره‌ نه‌مانا سه‌ره‌دانێن خێزانى دناڤبه‌را داپیر و نه‌ڤیێن وانده‌ ببته‌ ئه‌گه‌رێ دلته‌نگییێ وئاراندنا هه‌ڤڕكییان دگه‌ل خێزانێ. ژبه‌رهندێ دڤێت چاڤدێرى و گرنگیدانا ئه‌ندامێن خێزانى  بئێته‌ ڕێكخستن و به‌ر چاڤ وه‌رگرتن. ئه‌ڤه‌ هندێ د گه‌هینت كو گه‌له‌ك یا گرنگه‌ ئه‌م پێدڤیێن خوه‌ و كه‌سێن ده‌رودۆرى خوه‌ ده‌ستنیشان بكن. ئه‌ڤه‌ ژى دێ هاریكارییا مه‌ بكت كو ئه‌م ب ڕێزگرتن سه‌ره‌ده‌رییێ دگه‌ل  پێدڤیێن هه‌ر كه‌سه‌كى بكن.

خواندن ل مالێ

گه‌له‌ك جاران خواندن یا ئالوزه‌؛ ژبه‌ر كو ئه‌ڤ كاودانێن نوى یێن كوڕۆنا ڤایرۆس هنده‌ك ئاسته‌نگێن دى دئیننه‌ پێشیامه‌, ئه‌و ژى كو دڤێت زاڕۆك ل مالێ بخوینن و فێر ببن و ل سه‌ر مه‌ پێدڤییه‌ ئه‌م ڕولێ مامۆستاییێ بگێڕن. ل ده‌مێ كو ئه‌م ل مالێ دخوینن دو پرسیار خوه‌ دیار دكن: ئه‌ز دێ چه‌وا خوه‌ حازر بكم و زاڕۆكێن خوه‌ ل مالێ فێر بكم؟ وهه‌روه‌سا, ئه‌ز دێ چه‌وا وان ئالاڤان ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ بئینم یێن كو هاریكار بن ژ بۆ فێربوونا زاڕۆكێن من.

ساخله‌مییا خوه‌ یا ده‌روونى بپارێزه‌

ئه‌ڤ كاودانێن نوكه‌ گه‌له‌ك د زه‌حمه‌تن بۆ هنده‌ك كه‌سان. چێدبت ئه‌و قه‌ید و زنجیرێن ژیانامه‌ گرێداین و ته‌م و مژییا ڤان كاودانان ترس و قه‌له‌قا مه‌ ب ئارینن و مه‌ بێ هیڤى بكن. چێدبت دگه‌ل ده‌ركه‌فتنا ڤى كاودانى خه‌وا ته‌ تێكچوو بت یان پتر هه‌سته‌وه‌ر ببى یان هه‌ست ب تینێبوونێ بكى. ل ڤێرێ مه‌ دڤێت ئه‌م هنده‌ك پێزانینان پێشكێشى ته‌ بكن داكو ته‌ ڕاسته‌ ڕێ بكن كا دێ چه‌وا سه‌ره‌ده‌رییێ دگه‌ل ڤان فشارێن ده‌روونى بكى. هه‌ر كه‌سه‌كى  كاودانه‌ك و هه‌لویسته‌كێ جودا هه‌یه‌؛ چێدبت ئه‌و هه‌مى پێزانینێن كو د ڤێرێده‌ هاتینه‌ پێشكێشكرن ل سه‌ر حاله‌تێ ته‌ نه‌ گونجن, ژ به‌ر هندێ دێ یا گرنگ بت تو پێدا چوونه‌كێ د ئه‌ڤان پێزانینانده‌ بكى و ئه‌و تشتێ بۆته‌ گرنگ بت بۆ خوه‌ ژێبگرى و كار پێ بكى.

هنده‌ك پێزانینێن زێده‌تر بۆ په‌نابه‌ر و كۆچبه‌ران

ئه‌رێ تو ژ نوى هاتییه‌ ئه‌له‌مانیا؟ ئه‌رێ هێشتا تو یێ تێكشێلایى و تو نوزانى كا چه‌وا ل ئه‌له‌مانیا كاروبار ب ڕێڤه‌ دچن؟ و تو هێشتا نه‌یێ ڕه‌هوانى د زمانى ئه‌له‌مانیده‌. ئه‌رێ تو هه‌ست ب به‌رزه‌بوونێ دكى د ناڤ وێ هه‌ژمارا به‌رفره‌ه یا پێزانینان و تو نوزانى دێ باوه‌ر ژ كێ بكى؟ ل ڤێرێ تودێ شێى پێزانینێن ڕاست و دورست ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ بینى ل سه‌ر كاودانێن نوكه‌ یێن كوڕۆنایێ ب زمانێن جیاواز. ئه‌ڤ پێزانینه‌ د گرنگن و تایبه‌تن بۆ په‌نابه‌ر و كۆچبه‌ران.