سەنتەرێ خواندنێن ئاشتيێ پرۆژێ ئاڤاکرنا جڤاکێن گشتگیر ب رێکا هەڤگرتنا جڤاکى ب دویماهی ئینا
Nov. 30, 2022, 1:56 p.m.

راگەهاندنا زانکۆیا دهۆک؛ ٣٠ـی چریا دووێ ٢٠٢٢

سەنتەرێ خواندنێن ئاشتيێ و چارەسەركرنا ململانێ ل زانکۆیا دهۆک، پرۆژێ "ئاڤاکرنا جڤاکێن گشتگیر ب رێکا هەڤگرتنا جڤاکى ل عیراقێ-دووبارە ئاڤاکرنا باوەریێ"، ب پشتەڤانیا کەنیسا سویدى و ب هەڤکاری دگەل ئێکەتیا لۆثەری یا جیهانی و کۆمەلا ئافرەتێن بەغدا، ب دیدارا "ئالۆگۆریا زانکۆیێ و جڤاکێ مەدەنی بۆ بهێزکرنا هەڤگرتنا جڤاکی"، ب سەرکەڤتیانە ب دویماهی ئینا.

ئەڤ دیدارە، کو دویماهی قۆناغ بوو ژ پرۆژەی، ب ئامادەبوونا سەرۆکێ زانکۆیا دهۆک د. داود سلێمان ئەتروشی و هژمارەکا نوینەرێن رێکخراوێن جڤاکێ مەدەنی مامۆستا و قوتابی و گەنجێن خۆبەخش و دەستپێشخەر، ب پێشانگەهەکا شێوەکاری یا قوتابیێن پشکا هۆنەرێن شێوەکاری ل کولیژا زانستێن مرۆڤایەتی ل زانکۆیا دهۆک هاتە دەستپێکرن، پاشی د رێورەسمەکی دا دوو پەیڤ ل دۆر ڤی پرۆژەی هاتنە پێشکێشکرن.

د. داود ئەتروشی سەرسامیا خۆ ب پێشانگەها شێوەکاری و هەروەسا وی کارێ د ڤی پرۆژێ دا هاتیە کرن، دەربڕی و پەیامەک پێشکێشی گەنجێن پشکدار د ڤی پرۆژەی دا کر و گۆت "هوین ئۆمێد و پاشەرۆژا ڤی وەلاتینە، هوین دشێن ب زانین و شیان و دەستپێشخەریێن خۆ ڤی وەلاتی پتر پێشڤەببەن و رۆلەکێ سەرەکی تێدا بگێرن، کوردستان گەلەک پێدڤی ڤان شیان و شارەزایی و دەستپێشخەریایە، زانکۆ نە بتنێ ب خواندن و ڤەکۆلینان دێ شێت جڤاکی پێشڤەببەت، بەلکو ئەڤ کار و چالاکی و دەستپێشخەریێن وە یێن سەردەمیانە و پڕ ژ بوهایێن مرۆڤایەتی، دێ رۆلەکێ مەزن د ڤی جڤاکی دا گێڕن". پاشی سەرۆکێ زانکۆیا دهۆک سوپاسیا وان و رێکخراوێن پشتەڤان و لایەنێن هەڤکار کر. پاشی نوینەرا رێکخراوا LWF دەلال محەمەد محسن، وەکو پشتەڤانا ڤی پرۆژەی دانەنیاسینەک دا رێکخراوا ناڤبری و کەیفخۆشیا خۆ ب سەرکەڤتنا پرۆژەی دەربڕی و سوپاسیا هەمی پشکدارا کر.

د دیدارێ دا، ڤیدیۆیەکا دوکیۆمێنتەری یا تێروتەسەل ل دۆر پرۆژەی هاتە نمایشکرن. پاشی نوینەرێن شەش گرۆپێن خودان دەستپێشخەری د ڤی پرۆژەی دا باس ل دەستپێشخەریێن خۆ کرن. ل دویڤ گرۆپێ مۆزیکی یێ زانکۆیا دهۆک ب سەرپەرشتیا مامۆستا خەتاب ئەرتوشی، هندەک ستران و پارچێن مۆزیکی پێشکێشکرن. هەروەسا شانۆگەریەک ژ لایێ قوتابیێن پشکا درامایێ ل کولیژا زانستێن مرۆڤایەتی ل زانکۆیا دهۆک، ب سەرپەرشتیا شانۆڤان بێوار پێشمەرگە هاتە نمایشکرن.

ماوێ ڤی پرۆژەی هەشت هەیڤ بوون، کو ل مەها پێنج یا ئەڤ سالە دەست ب ئامادەکاریا هاتبوو کرن، کو ل سەر سێ قۆناغان هاتبوو دابەشکرن. د قۆناغا ئێکێ دا و پشتی راگەهاندنا دەستپێکرنا پرۆژەی، سەنتەرێ خواندنێن ئاشتیێ و چارەسەرکرنا ململانێ kobo toolbox ـەک دروستکر ب مەرەما پێشکێشکرن و خۆتۆمارکرنا پشکداران، کو ١٥٠ گەنجا ژ باگراوەندێن جودا پێشکێشی پرۆژەی کر و ل دویڤ باگراوەند و شیانان ٨٠ گەنج هاتنە هەلبژارتن. پاشی د چوار وۆرکشۆپان دا، کەسێن پێشکێشکرین هاتنە مەشقدان ل دۆر (رێڤەبرنا ململانەیان د جڤاکی دا).

هەر د ڤێ قۆناغێ دا، ژ وان ٨٠ گەنجان، ٤٠ گەنج ل سەر بنەمایێن باگراوەندێ ئاینی و نەتەوەیی و حەز و شیان و شارەزاییان د دەستپێشخەریا دا هاتنە هەلبژارتن وەکو تۆڕەکا ئاڤاکرنا ئاشتیێ، پاشی دوو وۆرکشۆپ ل دۆر پلاندانانا دەستپێشخەریێن جڤاکی بۆ هاتنە رێکخستن، کو د هەر وۆرکشۆپەکێ دا ٢٠ گەنج پشکداربوون.

پشتی ب دویماهی هاتنا ڤان هەردوو وۆرکشۆپان، شەش دەستپێشخەری ژ لایێ گەنجێن پشکدار ڤە هاتنە دەستنیشانکرن و دیزاینکرن، و ل سەر ڤی بنەمای، پشکدار ل سەر شەش گرۆپان هاتنە دابەشکرن و هەر گرۆپەک مژویلی بجهئینانا دەستپێشخەریا خۆ بوو.

د قۆناغا دووێ دا، ئەو دەستپێشخەریێن پلان بۆ هاتیە دانان و ژ لایێ گرۆپێن پشکدارا ڤە هاتینە دیزاینکرن، هاتنە بجهئینان. دەستپێشخەریا ئێکێ ب ناڤونیشانێ "بهێزکرنا پێکڤەژیانا ئاشتیانە" بوو، و ل سەنتەرێ گەنجان ل قەزا سێمێلێ هاتە بجهئینان، کو ل وێ رۆژێ، سمینارەک ل دۆر ڤی بابەتی ژ لایێ ئەندامێن وی گرۆپی ڤە هاتە پێشکێشکرن و پاشی دانوستاندنەکا ڤەکری ل دۆر ناڤەرۆکا بابەتی هاتە کرن. هەلبژارتنا قەزا سێمێلێ بۆ ڤێ دەستپێشخەریێ ژبەر وێ یەکێ بوو کو ئەڤ قەزایە یا ناڤدارە ب فرەئۆلی و فرەنەتەوەییێ.

دەستپێشخەریا دووێ ژی یا تایبەت بوو ب "رویبرویبوونا (تنمر)ێ"، د ڤێ دەستپێشخەریێ دا دوو چالاکی هاتنە ئەنجامدان، یا ئێکێ روینشتنەک بوو، بۆ خودان پێدڤیێن تایبەت. تێدا باس ل وێ چەندێ هاتە کرن کا ب چ شێوە هەکوو کەس ب گشتی و ب تایبەتی خودان پێدڤیێن تایبەت دێ خۆ ژ (تنمر)ێ پارێزن، د چالاکیا دووێ دا، شیان و بەهرە و بەرهەمێن کەسانێن خودان پێدڤیێن تایبەت هاتنە نیشاندان، کو خودان پێدڤیێن تایبەت ب ئەنجامدانا کارێن هۆنەریێن جودا پشکداربوون ب بەرهەمئینانا چەندین کارێن دەستی و ژەنینا ئامیرێن مۆزیکێ. ئەڤ چالاکیە بۆ جهێ سەرنجراکێشانا قوتابیێن زانکۆیێ، ب دەست قوتان و کەیفخۆشی، قوتابیێن زانکۆیێ دەستخۆشی ل پشکداربوویێن چالاکیێ کر.

دەستپێشخەریا سێیێ یا تایبەت بوو ب "پاقژکرنا دەردۆرێن شکەفتا هەلامەتا یا شینواری"، د ڤێ دەستپێشخەریێ دا گرۆپەکێ گەنجان ژ باگراوەندێن جودا و ژ ئاوارە و پەنابەر و خەلکێ دەڤەرێ ب ئێزدی و کریستیان و موسلمان ڤە، دەست ب پاقژکرنا شکەفتا هەلامەتا کر و هندەک پارچێن ڤیدیۆیی دروستکرن بۆ هشیارکرنا خەلکی، داکو پەیامەکێ بگەهیننە جڤاکی کو ئەم هەمی بەرپەرسین بەرامبەر شینوارێن مە، دویر ژ ناسناما هەر ئێکی ژ مە.

د دەستپێشخەریا چوارێ دا، ئەوا ب ناڤێ "(تنمر) و گەف و خویکخوازیا ئەلکترۆنی"، وی گرۆپێ پشکداران پەیجەکێ ئینستاگرامی دروستکر و تێدا ڤیدیۆ و پۆستێن هشیارکرنێ بەلاڤکرن، ب تایبەتی ل دۆر ناڤزراندن و کۆمێنتێن خراب و نەجوان و گەف و خویکخوازیێ د سۆشیال میدایێ دا.

دەستپێشخەریا پێنجێ ب ناڤونیشانێ "بەلاڤکرنا بوهایێن ئایینی وەکو کلیلەک بۆ هەڤگرتنا جڤاکی" بوو، تێدا ٢٦ گەنجان ژ جهـ و باگراوەندێن ئایینی و نەتەویی یێن جودا، سەرەدانا خنس کر وەکو جهەکێ شینواری یێ ئاشۆریان کر و پاشی سەرەدانا پەرستگەها لالش کر، بابا چاویشی ژی بنگەهـ و فەلسەفا ئێزدیاتیێ بۆ شرۆڤەکر. ئارمانج ژ ڤێ دەستپێشخەریێ، راستڤەکرنا دیمەنێ پێشوەخت وێنەکری بوو، بەرامبەر پێکهات و ئایینێن جودا.

دویماهی دەستپێشخەری ژی ب ناڤێ "بهێزکرنا هەمەجۆریا کەلتۆری ب رێکا فۆلکلۆری" بوو، د ڤێ دەستپێشخەریێ دا فەستیڤالەک ل دۆر هەمەجۆریا كەلتۆری ل سەنتەرێ قوتابیان ل زانکۆیا دهۆک هاتە گێران و رێژەكا زۆر یا قوتابیان ژ كەلتۆرێن جودا پشكدار بوون، بۆ بهێزكرنا جوداهی و هەمەجۆریا كەلتۆری و قەبوولكرنا هەڤدوو ب رێكا نیشاندانا فۆلكلۆرێ هەر كەلتۆرەكی، مینا نمایشكرنا جلوبەرگێن نەتەوەیی و كەرستە و دیلان و خوارنێن فۆلكلۆری یێن كەلتۆرێن جودا.

قۆناغا سێیێ و دویماهیێ ژ پرۆژەی، ئەڤ دیدارە بوو ب ناڤونیشانێ "ئالۆگۆریا زانکۆیێ و جڤاکێ مەدەنی بۆ بهێزکرنا هەڤگرتنا جڤاکی" ل رێکەڤتی ٢٨ـی چریا دووێ ٢٠٢٢، ل ناڤەندا قوتابیان ل زانکۆیا دهۆک هاتە ئەنجامدان، کو ئارمانج پێ بهێزکرنا باوەریێ یە د ناڤبەرا پێکهاتێن جڤاکی یێن جودا دا.